خدمات تخصصی درمان ریشه دندان: درمان عفونت و آبسه ریشه دندان

درمان کانال ریشه یکی از روش‌های درمانی موجود در عرصه دندان‌ پزشکی است. از این روش برای خارج کردن بافت نرم و بیمار بخش داخلی دندان استفاده می‌‌شود. کانال‌های باریک و نرم داخل دندان سوراخ می‌شوند و سپس تمیز می‌گردند و ریشه‌ها توسط یک ترکیب انعطاف پذیر که نیکل تیتانیوم نام دارد پر خواهند شد. درمان کانال ریشه در طول سال به حفظ ۱۷ میلیون دندان کمک می‌کند. آیا نگه داشتن دندان و از بین بردن درد به جای کشیدن دندان بهتر نیست؟

 درمان ریشه دندان چیست؟ 

دندان از سه بخش ساخته شده است که عبارت است از پوسته سخت محافظ که از آن تحت عنوان مینای دندان یاد می‌شود، پوسته نرم و حساس میانی که از آن تحت عنوان عاج دندان یاد می‌‌شود و لایه نرم داخلی که از آن تحت عنوان پالپ دندان یاد می‌‌شود. بافت نرم دندان یا همان پالپ از تعدادی بافت عصبی، لنف و عروق خونی ساخته شده است که یک بخش مهم در ساختار دندان محسوب می‌شود. در صورتی که پالپ دندان به علت حمله باکتری‌های و ورود آنها به درون نقاط عمیق دندان یا شکستگی دندان که باعث ورود آنها به درون پالپ می‌‌شود یا ضربه پر قدرت به صورت دچار آسیب دیدگی شده باشد دندان شروع به از بین رفتن خواهد کرد و درمان کانال ریشه برای جلوگیری یا رفع عفونت و جلوگیری از مرگ دندان و از دست دادن آن ضروری خواهد بود. درمان کانال ریشه شامل رفع عفونت دندان و رفع مواد زائد از قبیل بافت عصبی، بافت لنف و عروق خونی عفونت و باکتری از حفره نرم دندان و کانال‌های مرتبط با آن است. پس از آنکه کانال‌های آلوده دندان به خوبی تمیز شدند و به شکل مناسب رسیدند توسط موادی پر می‌شوند که با هدف جلوگیری از بروز درد و بازگشت عفونت طراحی شده اند. باید یک لایه محافظ روی سطح ریشه قرار داده شود در غیر این صورت ریسک شکست درمان مطرح خواهد شد. در صورتی که هر چیزی به درون کانال ریشه نشت کند ریسک شکست درمان را مطرح خواهد کرد.

 چه موقع درمان کانال ریشه ضروری است؟  

درمان کانال ریشه فقط زمانی ضروری است که عکس برداری توسط اشعه ایکس از دندان آسیب دیدگی پالپ توسط عفونت باکتریایی را نشان دهد. در صورتی که پالپ به علت عفونت شروع به از بین رفتن نماید باعث می‌شود که باکتری‌ها شروع به تکثیر و انتشار کنند. علائم و نشانه‌های عفونت پالپ دندان به شرح زیر می‌باشند:

• احساس درد در هنگام غذا خوردن یا نوشیدن مایعات سرد و داغ یا غذای سرد و داغ
• احساس درد در هنگام گاز زدن یا جویدن مواد خوراکی
• لق شدن دندان

با پیشرفت عفونت و با مرگ بافت نرم دندان این علایم و نشانه‌ها از بین می‌‌رود و به نظر می‌‌رسد که دندان بهبود پیدا کرده است اما در واقع عفونت از طریق سیستم کانال ریشه انتشار یافته است و در نهایت شما دچار علائم و نشانه‌های زیر خواهید شد:

• احساس درد در هنگام گاز زدن مواد غذایی و جویدن آنها
• تورم لثه و در در محل بروز عفونت دندان
• ترشح چرکی از دندان عفونی
• تورم صورت
• سیاه شدن رنگ دندان

 در صورتی که درد دندان بدتر شد مراجعه به دندان‌ پزشک ضروری خواهد بود. در صورتی که دندان شما عفونت کرده باشد پالپ به صورت خود به خود ترمیم نخواهد شد. رها کردن دندان عفونی به حال خود باعث بدتر شدن آن می‌‌شود. در صورتی که عفونت درون دندان ثابت شده باشد شانس درمان کانال ریشه کاهش خواهد یافت. مصرف آنتی بیوتیک، دارویی که برای درمان عفونت باکتریایی کاربرد دارد در درمان عفونت کانال ریشه تاثیر نخواهد داشت.

 علت درد شدید دندان چیست؟  

عروق خونی، بافت عصبی و بافت لنف درون کانال ریشه قرار دارند. درون دندان یک حفره قرار دارد که به درون کانال‌های دندان راه پیدا کرده‌ اند. دندان شما به دلایل متعدد دچار عفونت و التهاب خواهد شد که برخی از آنها عبارتند از پوسیدگی دندان، شکستگی یا لب پر شدگی دندان یا تروما. شکست برخی از روش‌های درمانی از قبیل فیلینگ و تاج دندان باعث می‌شود که باکتری‌ها سریع تر به درون پالپ دندان راه پیدا کنند. پس از آنکه پالپ دندان عفونی شد شروع به از بین رفتن خواهد کرد و واکنش التهابی بدن شروع می‌شود. بروز التهاب و عفونت در کنار یکدیگر می‌توانند باعث بروز درد قابل توجهی شوند که حاصل این وضعیت بروز درد دندان است. در مواردی که تنها راه حل موجود کشیدن دندان است می‌‌توان جای خالی این دندان را با ایمپلنت یا بریج پر کرد تا قابلیت عملکردی دندان‌ها حفظ شود. با جایگزین کردن دندان از دست رفته بایت حفظ می‌‌شود و از حرکت کردن دندان‌های اطراف نیز جلوگیری خواهد شد. از آنجایی که عفونت شدید می‌تواند بسیار خطرناک باشد باید توسط دندان‌ پزشک به طور کامل ارزیابی شوید تا علت اصلی بروز درد دندان را مشخص نماید. در صورتی که عفونت علاوه بر دندان و استخوان باعث درگیر شدن سر و گردن نیز باشد شما متحمل هزینه بیشتری خواهید شد و حتی ممکن است به بستری شدن در بیمارستان نیز نیاز داشته باشید.

 مراحل درمان تخصصی ریشه 

برای درمان مشکلات ریشه دندان برابر زیر انجام خواهد شد:

• قبل از شروع درمان مشکلات ریشه دندان دندان‌ پزشک شما درخواست انجام عکس برداری توسط اشعه ایکس از دندان آسیب دیده را خواهد داد و این امر باعث می‌شود که او بتواند تصویر دقیقی را از کانال ریشه به دست بیاورد و به ارزیابی شدت آسیب ایجاد شده بپردازد.
• درمان کانال ریشه معمولاً تحت بی حسی موضعی انجام می‌شود و دندان‌ پزشک یک داروی مسکن را برای بی حس کردن دندان عفونی و بافت لثه اطراف آن تزریق خواهد کرد.
• در برخی موارد که بافت دندان از بین رفته است و معمولاً حساسیت چندانی وجود ندارد و ممکن است اصلاً نیازی به استفاده از داروی بی حس کننده نداشته باشید.

 خارج کردن بافت نرم دندان  

• دندان‌ پزشک یک صفحه کائوچویی را در اطراف دندان شما قرار می‌دهد تا از خشک بودن آن در طول درمان اطمینان حاصل نماید.
• این صفحه کائوچویی باعث می‌‌شود که از بلعیدن یا استنشاق هرگونه مواد شیمیایی که دندان پزشک استفاده می‌کند جلوگیری گردد.
• دندان‌ پزشک به باز کردن دندان از طریق روکش آن و به عبارتی بخش سخت آن در قسمت فوقانی خواهد پرداخت تا بتواند به بافت نرم در مرکز دندان دسترسی داشته باشد سپس اقدام به تخلیه بافت نرم عفونی باقیمانده خواهد کرد.
• در صورتی که شما دچار آبسه دندان شده باشید یک توده پر از عفونت در لثه شما ایجاد خواهد شد و دندان‌ پزشک به طور همزمان اقدام به تخلیه آن نیز خواهد کرد.

 تمیز کردن و پر کردن کانال ریشه 

پس از آن که پالپ دندان تخلیه شد دندان‌ پزشک اقدام به تمیز کردن و بزرگ کردن کانال ریشه خواهد کرد. معمولاً کانال ریشه بسیار نازک است و این امر باعث می‌شود پر شدن آن دشوار باشد. دندان‌ پزشک از یک ابزار مخصوص ولی کوچک برای بزرگ کردن کانال‌ها و ایجاد یک ظاهر مناسب به منظور پر کردن آنها استفاده خواهد کرد. ممکن است این بخش از فرایند درمان چند ساعت طول بکشد و شما به چند جلسه درمان نیاز داشته باشید. معمولا دندان‌های ردیف جلو دارای یک ریشه و یک کانال ریشه هستند اما دندان‌های عقب که مخصوص جویدن هستند دارای دو یا سه عدد ریشه هستند که هر کدام یک یا دو عدد کانال ریشه دارند. هرچه تعداد ریشه‌های دندان بیشتر باشد فرآیند درمان مدت بیشتری طول خواهد کشید. در صورتی که شما به چند جلسه درمان نیاز داشته باشد دندان‌ پزشک مقداری دارو را روی کانال ترمیم ‌شده قرار می‌‌دهد تا در فواصل بین جلسات درمان هر گونه باکتری باقی مانده از بین برود سپس دندان توسط یک نوع فیلینگ موقت پر می‌شود و در صورتی که شما دچار علائم و نشانه‌های عفونت از قبیل بالا رفتن دمای بدن یا افزایش تورم شده باشید پزشک به شما آنتی بیوتیک می‌‌دهد تا عفونت دندان درمان شود و از بروز عفونت بیشتر جلوگیری گردد.

 پر کردن و ثابت کردن دندان 

در جلسه بعدی فیلینگ موقت و دارویی که درون دندان قرار داده شده است خارج می‌‌شود و فیلینگ کانال ریشه نصب می‌شود این اقدامات باعث می‌شود که از عفونت مجدد دندان جلوگیری شود. معمولاً احتمال شکستگی دندانی که ریشه آن پر شده است بسیار زیاد است به همین دلیل دندان پزشک به شما توصیه می‌‌کند که برای محافظت از آن، روی دندان شما روکش قرار داده شود. در برخی موارد دندان که ریشه آن پر شده است سیاه می‌شود به ویژه اگر دندان به علت برخی از انواع آسیب دیدگی از قبیل ضرب دیدگی از بین رفته باشد. روش‌های مختلفی برای درمان تیرگی و تغییر رنگ دندان وجود دارد که یکی از آنها سفید کردن دندان با استفاده از مواد شیمیایی است.

 اضافه کردن روکش 

روکش به یک لایه محافظ گفته می‌شود که به طور کامل دندان واقعی را می‌پوشاند. استفاده از روکش دندان پس از درمان کانال ریشه به منظور جلوگیری از شکستگی دندان ضروری خواهد بود. روکش دندان یا از جنس فلزی یا سرامیکی یا (هر دو) یا مواد سرامیکی و یا پودر شیشه ساخته شده است. دندان‌ پزشک سایز دندان شما را کوچک می‌کند تا امکان نصب روکش روی دندان اصلی وجود داشته باشد. دندان‌ پزشک برای انجام این کار غالب دهان و دندان شما را اندازه گیری می‌کند تا شکل و اندازه روکش را متناسب با دندان شما تنظیم نماید. هنگام استفاده از روکش، دندان پزشک از یک نوع سیمان مخصوص استفاده می‌‌کند تا روکش را به دندان متصل نماید. در صورتی که پس از درمان کانال ریشه فقط بخش کوچکی از دندان باقی مانده باشد دندان‌ پزشک از یک پایه استفاده می‌‌کند و آن را درون کانال ریشه قرار می‌‌دهد تا به نگه داشتن روکش در جای خود کمک کند.

 بهبودی پس از درمان کانال ریشه

مراقبت از دندان پس از درمان کانال ریشه بسیار ضروری است شما باید از گاز دادن مواد غذایی سفت و سخت خودداری کنید تا فرایند درمان تکمیل شود. پس از درمان نهایی دندان شما دیگر دردناک نخواهد بود اما ممکن است تا چند روز کمی حساس باشد. در صورتی که پس از استفاده از مسکن دچار درد و تورم بودید به دندان‌ پزشک خود مراجعه کنید. در اکثر موارد برای جلوگیری از بروز مشکلات بعدی و حفظ درمان کانال ریشه اقدامات زیر ضروری است:

• تمیز نگه داشتن دندان
• اجتناب از خوردن مواد غذایی شیرین
• ترک کردن سیگار

 میزان موفقیت درمان کانال ریشه چقدر است؟ 

معمولاً درمان کانال ریشه در حفظ سلامت دندان و از بین بردن عفونت ضروری است از هر ده مورد درمان ریشه حدود ۹ مورد به مدت ۸ تا ۱۰ سال ماندگاری خواهد داشت. استفاده از روکش متناسب با دندان پس از درمان کانال ریشه برای افزایش شانس برای دندان ضروری است. در صورتی که شما دندان خود را تمیز نگه دارید دندان ترمیم شده مدت زیادی عمر خواهد کرد. شانس بقای دندانه ترمیم شده به فاکتورهای متعددی بستگی دارد که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند:

• مقدار باقی مانده از دندان طبیعی
• میزان تمیز نگه داشتن دندان
• اجتناب از گاز زدن مواد خوراکی سفت

اما در صورتی که عفونت خود کند می‌توان دوباره درمان کانال ریشه را تکرار کرد و اگر فرآیند درمان با بالاترین استانداردها انجام شود ولی عفونت باقی بماند برای درمان عفونت شما به برداشتن نوک ریشه دندان نیاز خواهید داشت.

 چگونه یک دندان‌ پزشک خوب پیدا کنیم؟ 

برخی از روش‌های درمان کانال ریشه توسط دندان‌ پزشک عمومی انجام می‌‌شود اما در صورتی که ساختار کانال ریشه خیلی پیچیده باشد بهتر است کار را به متخصص اندو واگذار کرد. متخصص اندو، دندان‌ پزشکی است که در زمینه درمان اختلالات پالپ دندان و درمان کانال ریشه تخصص دارد. متخصص اندو در این زمینه سال‌ها آموزش دیده است و دارای تخصص و مهارت لازم است. متخصص اندو علاوه بر درمان کانال دارای موارد تخصصی دیگری نیز هست.

 مزایای درمان دندان در دنیای امروز چیست؟ 

فناوری ابزارهای دندان‌ پزشکی در دنیای امروز انقلاب از آن را به وجود آورده است به عنوان مثال در گذشته متخصص اندو و دندان پزشک و بر اساس ساختار و آناتومی دندان و بدون وسایل پیشرفته به درمان کانال ریشه می‌پرداختند اما امروزه میکروسکوپ و ابزارهای تخصصی دندان‌ پزشکی به دندان پزشکان کمک می‌کنند بتوانند به راحتی به درمان کانال ریشه بپردازند.

• در گذشته خارج کردن قطعات شکسته از ریشه دندان کار دشواری بود و این امر گاهی اوقات باعث از دست رفتن دندانی می‌شد که قرار بود درمان شود اما امروزه از یک سوزن سونوگرافی برای ارسال ارتعاش و شکستن قطعات آسیب دیده و تخلیه آنها استفاده می‌شود.
• استفاده از لیزر یکی از پیشرفت‌های عرصه دندان‌ پزشکی است و متخصص اندو یا دندان‌ پزشک می‌‌توانند به کمک لیزر آبی و محلول سفید کننده به ضدعفونی کردن دندان بپردازند. این روش هنوز یک روش در حال پیشرفت است اما امید پیشرفت‌های بیشتری را نیز داده است.